Doelgroepen
Je kunt niet voor elke gebruiker een apart mediaproduct maken. Je richt je daarom op een groep gebruikers met ongeveer dezelfde kenmerken zoals:
- leeftijd
- geslacht
- uitgavenpatroon
- opleidingsniveau of rijkdom
- levensovertuiging
- maatschappelijke positie
Vaak wil je graag dat zoveel mogelijk mensen aangesproken worden. Toch moet je op een gegeven moment durven te kiezen voor een bepaalde doelgroep. Die keuze leidt ertoe dat gebruikers zich meer aangesproken zullen voelen en daardoor eerder tot de aanschaf overgaan.
Doelgroeponderzoek
Om zeker te weten dat jouw product aansluit, moet je de gebruiker leren kennen. Dit kun je doen door op internet informatie op te zoeken over de doelgroep. Je kunt ook gebruikers gaan interviewen en observeren.
Bij de observatie ga je naast de gebruiker zitten om de kijken hoe zij omgaat met het mediaproduct. Je kunt zo veel te weten komen:
- hoe goed kunnen ze omgaan met de computer?
- welke devices en software gebruiken ze?
- hoe zoeken ze op internet?
- wat vinden ze belangrijk bij het kopen van kopen producten online?
Je vraagt de gebruiker hardop te denken en te vertellen waar ze naar kijken en hoe ze een keuze maken. Je stelt ook vragen wanneer je ziet dat de gebruiker een keuze heeft gemaakt, maar er niets over heeft gezegd.
Bij het ontwikkelen van grote websites gebruikt men bij de observatie vaak allerlei apparatuur zoals eye-tracking en video.
Om uit de observatie conclusies te kunnen trekken, moet je meerdere gebruikers observeren. Hierdoor kost het veel tijd. In bedrijven maken ze daarom ook wel gebruik van focusgroepen.
Een focusgroep is een groep van 3-12 deelnemers die met elkaar praten over onderwerpen. Het doel is feedback te krijgen van de doelgroep. Een focusgroep kun je ook laten discussiëren over vergelijkbare producten.
Van een focusgroep krijg je inzicht in:
- De manier van denken van de doelgroep
- De wensen en behoeften van de doelgroep
- De waardering en mening van de doelgroep over een onderwerp
- De stappen die gebruikers doorlopen in een proces (bijvoorbeeld het selecteren van een product) en de factoren die hierbij een beïnvloedende rol spelen (= user journey)
Omdat de leden van de focusgroep met elkaar in discussie gaan, wordt het onderwerp vaak meer uitgediept dan bij een één-op-één-interview. Je kunt ook leren hoe sterk een bepaalde mening leeft bij de doelgroep.
Oefening 1
Stel dat je de opdracht krijgt om een website te maken voor een reisbureau dat is gespecialiseerd in vakantietrips voor jongeren vanaf 16 jaar.
- Kijk op internet of je de resltaten kunt vinden van een doelgroeponderzoek van deze doelgroep.
- Observeer hierna 3 jongeren. Begin met een oefening in de klas. Werk met 2 andere studenten. Eén student wordt geinterviewd, één student maakt aantekiningen en de derde student stelt de vragen. Zij gebruikt hierbij het volgende script:
- Stel je voor aan je testpersoon.
- Leg het doel uit van de test.
- Stel hierna de volgende vragen en let op wat de persoon doet:
- Stel je wilt op vakantie met een jongerenreis. Zou je hiervoor internet gebruiken?
- Zo ja, welke browser en apparaat gebruik je dan?
- Begin bij http://www.google.com en doe alsof je een reis gaat boeken. Vertel hierbij hardop wat je denkt!
- Welk zoekwoord gebruik je?
- Waar let je op bij de zoekresultaten?
- Klik één van de resulaten aan en bekijk de pagina een paar seconden. Kijk nu weg en vertel wat je hebt onthouden van de pagina (zonder te spieken!)
- Is het meteen duidelijk wat je kunt doen op deze site?
- Kijk naar een paar sites en kies je favoriete site uit. Waarom spreekt deze site je het meest aan?
- Probeer een leuke reis te vinden op de site. Waarom spreekt deze reis je het meest aan?
- Nu je een reis hebt gevonden, ga snel door het bestelproces, maar klik niet op de laatste knop om te bestellen.
- Vertel wat je vindt van het bestelproces.
- Ga nu naar een andere site en kies hier ook een reis uit.
- Welke site heeft je voorkeur? Waarom?
- Als je het kon, hoe zou je de site verbeteren?
- Bedank je testpersoon voor zijn medewerking.
Gebruikersprofielen en persona's
Het resultaat van de observaties en onderzoeken verwerk je in een gebruikersprofiel en een persona.
Een gebruikersprofiel maak je als achtergrondinformatie voor de mensen waarmee je samenwerkt. Ook kan je deze bespreken met je opdrachtgever. Herkent de opdrachtgever in jouw profiel zijn/haar klantenkring?
Een gebruikersprofiel is een denkbeeldige beschrijving van de gebruiker: sekse, cultuur, fysische mogelijkheden, opleiding, computerervaring, motivatie en persoonlijkheid. Een gebruikersprofiel beschijft niet één specifieke gebruiker, maar staat model voor de hele doelgroep.
Een persona is ook een weergave van een gebruiker alleen dan meer visueel. Een persona kun je als poster aan de muur hangen en geldt als inspiratie tijdens het ontwerpen van het mediaproduct.
Een persona is een aanvulling op het gebruikersprofiel.
Oefening 2: Interview en gebruikersprofiel
Maak van de doelgroep uit oefening 1 een gebruikersprofiel.
Het schrijven van een gebruikersprofiel is niet makkelijk. Je moet de verschillende interviews combineren tot 1 persoon die model staat voor de doelgroep.
In het gebruikersprofiel beschrijf je:
- Algemene zaken zoals:
- naam
- geslacht
- leeftijd
- burgerlijke status
- inkomen
- opleidingsniveau
- Zoveel mogelijk:
- idealen
- hobby's
- gedrag
- persoonlijkheid
- Waar is deze gebruiker te vinden?
- dorp/stad
- hoe reizen ze
- mediagebruik
- lokatie vrije tijd
- Hoe denkt de doelgroep over het product?
Dit formulier kan je helpen bij het schrijven van het profiel.
Oefening 3: persona
Maak een persona op A3 formaat van het gebruikersprofiel.
Zorg er voor dat de afbeeldingen, het kleurgebruik en de typografie passen bij de persoon.
